CÂY NGHỂ

Cây nghể

Tên khác Tên thường gọi: Cây Nghể còn gọi là Thủy liễu, Lạt liễu, Rau nghể. Tên tiếng Trung: 水蓼 Tên khoa học: Polygonum hydropiper. Họ khoa học: Thuộc họ rau răm Polygonaceae Cây Nghể (Mô tả, hình ảnh cây Nghể, phân bố, thu hái, chế biến, thành phần hóa học, tác dụng dược lý…). Mô tả: Nghể là một loại cỏ mọc hoang, sống hằng năm, có thể cao tới 70-80cm, có nhiều cành, lá hình mác, có cuống ngắn, dài 4-6cm, rộng 10-13mm, những lá trên nhỏ và hẹp hơn, bẹ chìa mỏng và phát triển. Hoa đỏ mọc thành bông ở đầu cành hay kẽ lá, bao hoa 4, nhị 6. Phân bố: Cây mọc hoang khắp nơi trong nước ta, đặc biệt ở những nơi ẩm thấp, khi cây ra hoa hái toàn cây về phơi chỗ mát. Thành phần hóa học Trong cây nghể có chứa các chất oxymetylanthraquinon và 2-2,5% dẫn xuất flavon: ramnazin, isoramnetin và rutin, axit polygonic, hyperin, chất pecsicarin, chất pecsicarin-7-metyleste. Chất hyperin tan trong nước, độ chảy 236- 238°. Chất pecsicarin tan trong cồn, độ chảy 280°. Tác dụng dược lý: Theo nghiên cứu của Liên xô cũ (Gindech p. I. và F. V. Ivanôv, 1951) thì trong cây nghể có chất polygopiperin có tác dụng giúp sự co bóp tử cung, vitamin K và dẫn xuất flavon rutin có tác dụng giảm sự thấm và tăng sức chịu đựng của mao mạch. Vị thuốc Cây Nghể (Công dụng, liều dùng, quy kinh, tính vị…) Tính vị: Toàn cây có vị cay nóng, thơm. Khi khô vị sẽ mất đi. Công dụng và liều dùng: Nghể dưới hình thức cao lỏng có tác dụng cầm máu, dùng trong trường hợp băng huyết trong sản khoa, liều dùng cao lỏng 30-40 giọt, ngày uống 3-4 lần, còn có tác dụng làm thuốc chữa giun nhuận tràng, thông tiểu, chữa rắn cắn. Ứng dụng lâm sàng của Cây nghể Chữa rắn cắn: Nghể 25 ngọn, lá phèn đen 25 lá, thuốc lào một điếu (viên tròn bằng hạt ngô), hồng hoàng một cục bằng hạt đậu xanh. Cả 4 vị giã nhỏ. Thêm một bát nước đun sôi để nguội, lọc lấy nước, cho vài hạt muối vào rồi uống. Chia làm 3 lần trong ngày. Bã đắp vào nơi rắn cấn. Thời gian điều trị chừng 3 ngày (kinh nghiệm nhân dân). Tham khảo: Ở Việt Nam thân và lá nghể được nhân dân dùng làm thuốc chữa giun, nhuận tràng, thông tiểu, chữa rắn cắn. Gẩn đây nhân dân Trung Quốc và Việt Nam phát hiện thấy nghể có tác dụng diệt dòi và bọ gậy: Nước ngâm 5% diệt 80% bọ gậy hoặc diệt 50% dòi sau 3 ngày (72 giờ). Bọ gậy sẽ sinh ra muỗi-dòi sẽ sinh ra ruồi.