HẦU

Khỉ

Tên khác Tên thường gọi: Khỉ còn gọi là Hầu. Tên khoa học: Macaca sp. Họ khoa học: Thuộc họ khỉ Cercopithecidae. Khỉ cho ta những vị thuốc sau đây 1. Cao xương khỉ còn gọi là cao khỉ, cao hầu nấu bằng xương khỉ. 2. Cao khỉ tồn tính nấu bằng toàn bộ con khỉ, cả xương và thịt. 3. Hầu táo còn gọi là hầu đan hay hầu tử táo tức là sỏi trong túi mật của con khỉ. Con khỉ (Mô tả, hình ảnh, phân bố,chế biến, thành phần hóa học, tác dụng dược lý…) Mô tả Ở nước ta có nhiều loại khỉ dùng làm thuốc nhưng phổ biến nhất có loài khỏ nhỏ Macaca mulatta Zimmermann hay Macacus rhesus thuộc bộ khỉ mũi dưới hay bọn khỉ mũi hẹp. Loài này sống trên cây, có chân tay thích nghi để cầm nắm, có ngón cái chụm lại với nhóm khác. Đầu hơi tròn to, có bộ não phát triển, nét mặt dễ thay đổi, hai lỗ mũi gần nhau và nhìn xuống dưới, có túi má, răng 32 chiếc, có chai ở mông, đuôi ngắn chỉ bằng nửa mình, mặt không có lông, toàn thân có lông màu vàng nân ngắn, phía bụng có lông màu nhạt hơn. Phân bố, săn bắn và chế biến Loài khỉ sống ở rừng núi nước ta nhiều nhất là những vùng núi đá vôi. Nó sống bằng cây cỏ hoa màu và côn trùng. Trước đây ta chỉ bắt ăn thịt, lấy xương làm thuốc, gần đây người ta còn săn bắn khỉ sống, đặc biệt loài Macaca mulatta nói trên để lấy thận cấy vi trùng chế thuốc chống bại liệt vì phản ứng của nó nghiệm dược lý. Thành phần hoá học Ít thấy tài liệu nghiên cứu về cao khỉ cũng như về sỏi mật của khỉ. Vị thuốc từ con Khỉ (Công dụng, liều dùng, quy kinh, tính vị…) Chỉ mới thấy dùng trong phạm vi nhân dân Cao xương khỉ Được coi là một loại thuốc bổ can thận, bổ máu, giúp trường thọ, bổ toàn thân, dùng cho phụ nữ trong những trường hợp kém ăn, kém ngủ, Thiếu máu xanh xao, vàng vọt hay đổ mồ hôi trộm. Liều dùng Hàng ngày là 5-10g cắt thành từng miếng nhỏ ngậm cho tan dần trong miệng hoặc thêm mật ong vào cho ngọt dễ ăn hơn. Có thể ngâm rượu uống vì cao khỉ thường khó bảo quản khô ráo, cần bảo quản trong hộp kín có vôi cục để hút nước. Sỏi mật của khỉ Được đông y coi là tính lạnh vị đắng, hơi mặn, vào các kinh tâm, phế, đởm và gan, có khả năng, có khả năng thanh nhiệt trấn kinh, giải độc, tiêu thũng, tiêu đờm định syễn. Ngày dùng với liều 0.2-0.3g dưới hình thức thuốc bột hay phối hợp với các vị khác mà uống. Thịt khỉ Theo nhiều tài liệu cổ, thịt khỉ có thể dùng trị sốt rét kinh niên. Danh y Lý Trời Trân cho rằng ăn thịt khỉ có thể phòng tránh được lam sơn chướng khí. Trung dược học bản thảo ghi thịt khỉ trị chứng phong lao, ngâm rượu chữa sốt rét kinh niên. – Thịt khỉ chưng cách thủy với hoàng kỳ, hoài sơn ăn độ dăm lần có thể chữa khỏi bệnh trĩ. – Rượu thịt khỉ còn dùng bổ thận tráng dương cho nam giới và điều trị chứng lạnh tử cung không sinh được con ở phụ nữ. Chữa lưng đau gối mỏi, liên tục mắc tiểu. – Bộ phận sinh dục khỉ đực ngâm rượu làm thuốc bổ thận tráng dương. Trong dân gian cũng lưu truyền một số kinh nghiệm sau đây để chữa cam tích trẻ em: – Dùng nước miếng khỉ chữa cam tích trẻ em, bằng cách đưa cho khỉ trái cây, khỉ đang ăn dở thì lấy cho trẻ bị bệnh ăn tiếp. – Dùng gan, dạ dày, ruột khỉ làm thức ăn với cơm hoặc nấu cháo. Có sách dặn cần lưu ý khi làm thịt khỉ, nên để nguyên da mà xẻ thịt. Nếu lột da, thân hình khỉ lúc đó trông như một đứa trẻ. Tạo cảm giác rất ghê rợn.