DU QUA

Đài hái

Tên khác: Tên thường gọi: Đài hái còn gọi là Du qua, Dây mỡ lợn, Dây hái, Then hái, Mướp rừng, Dây sén, Mak khing, kigarasu-uri. Tên khoa học: Godgsonia macrocarpa Họ khoa học: Thuộc họ bí Cucurbitaceae. Cây Đài Hái (Mô tả, hình ảnh cây Đài Hái, phân bố, thu hái, chế biến, thành phần hóa học, tác dụng dược lý…). Mô tả: Đài hái là một loại dây leo, mọc khỏe, thân nhẵn, có thể dài hơn 30m, lá hình tim, phiến lá chia 3 hay 5 thùy, và rộng chừng 15-25cm, mặt trên màu nhạt hơn, dai cứng nhẵn, thùy thuôn dài đầu nhọn. Khi còn non lá có thể dài không chia thùy hay chỉ có 2 thùy. Tua cuốn to khỏe và quăn xoắn. Hoa đực mọc thành chùm với dạng ngù. Hoa cái đơn độc, ở kẽ lá, quả hình cầu, to bằng đầu người, đường kính có thể đạt tới 20cm, trên có chừng 10-12 khía trông không rõ, cùi trắng. Hạt từ 6-12, rất to, dài tới 8cm, rộng tới 5cm, hình trứng dẹt, có lá mầm rất phát triển, một mặt phẳng một mặt khum. Phân bố: Thường được thu hoạch tại các tỉnh Hà tuyên, Vĩnh phúc, Phú thọ, Bắc thái, Thanh hóa, Nghệ tĩnh và các tỉnh miền núi nói chung. Có mọc ở một số tỉnh miền Nam trung quốc, Ấn độ, Indonexia, Malayxia, Nhật bản. Cây đài hái là một cây rất đẹp thường mọc hoang leo lên trên các to khác trong rừng, phía trên chia thành nhiều cành mọc sen kẽ nhau và phủ trên cây tự những lá màu xanh thẫm, trông rất đặc biệt. Mùa thu hái quả vào các tháng 11-12 đến tháng 1-2 năm sau. Thành phần hóa học: Hạt chứa rất nhiều dầu, tỷ lệ có thể đạt tới 60-65%. Dầu hơi đặc, màu vàng nhạt, không mùi, không vị, gần giống mỡ lợn, do đó có nơi còn gọi cây này là cây mỡ lợn. Để lắng, dầu sẽ tách thành hai lớp, lớp trên chứa chừng 20% panmitin, lớp dưới gồm chủ yếu là chất olein. Vị thuốc Đài hái (Công dụng, liều dùng, quy kinh, tính vị…) Tính vị: Hạt sống có vị đắng, không độc. Công dụng và liều dùng: Lá đài hái dùng sắc hay đốt lấy khói xông chữa bệnh loét mũi. Thân đài hái ép lấy nước cũng dùng nhỏ mũi để chữa bệnh loét mũi. Tại Inđônêxya (đảo Boócnêô), người ta dùng dầu đài hái để xoa bụng những người phụ nữ mới ở cữ, đồng thời cho phụ nữ uống nước sắc gừng. Người ta còn trộn tro lá địa liền với dầu đài hái và dầu dừa để bôi vào vú phụ nữ bị sưng.